Optymizm pedagogiczny wobec tragicznej wizji natury ludzkiej (2024)

Optymizm pedagogiczny wobec tragicznej wizji natury ludzkiej (1) https://doi.org/10.31338/2657-6007.kp.2022-2.3

Journal: Kwartalnik Pedagogiczny, 2022, №67/1, p.55-70

Publisher: University of Warsaw

Author: Janusz Andrzej Majcherek

Abstract

The concept of tabula rasa, propagated in modern philosophy and anthropology, gave rise to contemporary pedagogical optimism, expressing conviction of unlimited possibilities in shaping personal traits of pupils, in accordance with the intended goals of upbringing. This view raises both factual and axiological doubts. The inborn traits, predispositions and talents of pupils differentiate their educational possibilities and their susceptibility to the applied methods of educational influence. Disorders and failures of the socialisation process do not necessarily signify its failure if they occur in the case of a nonconformist, contestant or potentially creative and innovative personality. The thesis of potential freedom in shaping educational processes and pupils’ personalities raises questions about the risks that arise if these processes and methods of shaping them are under the control of the wrong people or institutions. The aim of the analyses in the article is to indicate that the seemingly tragic vision of human nature, suggesting the existence of irremovable and impassable personality and characterological conditions that prevent the free shaping of pupils, develops the possibility of a differently understood and justified pedagogical optimism related to discovering the potentials, talents and predispositions that require development in the process of education and upbringing.

List of references

  1. Benedict, R. (1999). Wzory kultury, tłum. J. Prokopiuk. Warszawa: Wydawnictwo MUZA.
  2. Byra, S., Parchomiuk, M. (2009). Optymizm dyspozycjonalny młodzieży niepełnosprawnej wybrane konteksty. Chowanna 1, 115-131.
  3. Carver, C.S., Scheier, M.F. (2014). Dispositional optimism. Trends in Cognitive Sciences, 18(6), 293-299. https://doi.org/10.1016/j.tics.2014.02.003
    Optymizm pedagogiczny wobec tragicznej wizji natury ludzkiej (2) https://doi.org/10.1016/j.tics.2014.02.003
  4. Chełpa, S. (2005). Samorealizacja talentów - możliwości a ograniczenia intrapersonalne. W: S. Borkowska (red.), Zarządzanie talentami (s. 2-36). Warszawa: Instytut Pracy i Spraw Socjalnych.
  5. Cigman, R. (2006). The gifted child: A conceptual enquiry. Oxford Review of Education, 32(2), 197-212. https://doi.org/10.1080/03054980600645388
    Optymizm pedagogiczny wobec tragicznej wizji natury ludzkiej (3) https://doi.org/10.1080/03054980600645388
  6. Clark, B. (2021). No child is just born gifted: greating and developing unlimited potential. W: J. L. Jolly, D. J. Treffinger, T. F. Inman, J. F. Smutny (red.), Parenting Gifted Children (s. 9-14). New York: Routledge. https://doi.org/10.4324/9781003237020-2
    Optymizm pedagogiczny wobec tragicznej wizji natury ludzkiej (4) https://doi.org/10.4324/9781003237020-2
  7. Christ, M. (2013). Indywidualizacja procesu kształcenia uczniów jako wyzwanie edukacyjne XXI wieku. Colloquium Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych, 1, 19-36.
  8. Covey, S. (1996). Siedem nawyków skutecznego działania. Warszawa: Wydawnictwo MEDIUM.
  9. De Vos, J. (2009). Now that you know, how do you feel? The Milgram experiment and psychologization. Annual Review of Critical Psychology, 7, 223-246.
  10. Duckworth, E. (1964). Piaget rediscovered. Journal of Research in Science Teaching, 2, 172-175. https://doi.org/10.1002/tea.3660020305
    Optymizm pedagogiczny wobec tragicznej wizji natury ludzkiej (5) https://doi.org/10.1002/tea.3660020305
  11. Durkheim, É. (1968). Zasady metody socjologicznej, tłum. J. Szacki. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
  12. Ferenz, K. (2017). Między wizją a utopią. Rola edukacji. W: R. Włodarczyk (red.), Utopia a edukacja (s. 17-27), t. 2. Wrocław: Instytut Pedagogiki Uniwersytetu Pedagogicznego.
  13. Freire, P. (2021). Pedagogy of Hope. Reliving Pedagogy of the Oppressed. London; New York; Dublin: Bloomsbury Publishing. https://doi.org/10.5040/9781350190238
    Optymizm pedagogiczny wobec tragicznej wizji natury ludzkiej (6) https://doi.org/10.5040/9781350190238
  14. Geertz, C. (2005). Interpretacja kultur, tłum. M.M. Piechaczek. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
  15. Gierczyk, M. (2018). The contribution of gifted individuals and nonconformist behaviours to virtues in the public sphere. Studia Edukacyjne, 47, 197-208. https://doi.org/10.14746/se.2018.47.13
    Optymizm pedagogiczny wobec tragicznej wizji natury ludzkiej (7) https://doi.org/10.14746/se.2018.47.13
  16. Gillin, J.P. (1969). Human Ways. Selected Essays in Anthropology. Pittsburgh: University of Pittsburgh Press.
  17. Głażewski, M. (2017). Terra Utopia. Glosy i konteksty pedagogiczne utopii. W: R. Włodarczyk (red.), Utopia a edukacja (s. 28-48), t. 2. Wrocław: Instytut Pedagogiki Uniwersytetu Pedagogicznego.
  18. Gryżenia, K. (2007). Spór o rolę utopii w wychowaniu. W: S. Sztobryn, M. Miksza (red.), Tradycja i współczesność filozofii wychowania (s. 223-232). Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls,
  19. Harris, M. (2001). The Rise of Anthropological Theory. New York: Altamira Press.
  20. Hoy, A.W., Hoy, W.K., Kurz, N.M. (2008). Teacher's academic optimism: The development and test of a new construct. Teaching and Teacher Education, 24, 821-835. https://doi.org/10.1016/j.tate.2007.08.004
    Optymizm pedagogiczny wobec tragicznej wizji natury ludzkiej (8) https://doi.org/10.1016/j.tate.2007.08.004
  21. Karwowski, M. (2010). Are creative students really welcome in the classrooms? Implicit theories of "good" and "creative" student' personality among Polish teachers. Procedia Social and Behavioral Sciences, 2, 1233-1237.
    Optymizm pedagogiczny wobec tragicznej wizji natury ludzkiej (9) https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2010.03.179
  22. Le Texier, Th. (2019). Debunking the Stanford Prison Experiment. American Psychologists, 74(7), 223-246. https://doi.org/10.1037/amp0000401
    Optymizm pedagogiczny wobec tragicznej wizji natury ludzkiej (10) https://doi.org/10.1037/amp0000401
  23. Magda-Adamowicz, M. (2018). Indywidualizacja w pedagogice troską o innego. Horyzonty Wychowania, 17 (41), 121-133.
  24. Malewska, H. (1973). Mechanizmy socjalizacji a postawy. W: S. Nowak (red.), Teorie postaw (s. 235-252). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
  25. Murphy, C., Walker, D. (2015). Introduction and definitions of giftedness in the early years. W: V. Margrain, C. Murphy, J. Dean (red.), Giftedness in the Early Years: Informing, Learning and Teaching (s. 1-13). Wellington: NZCER Press.
  26. Obuchowski, K. (2000). Człowiek intencjonalny, czyli o tym, jak być sobą. Poznań: Wydawnictwo Rebis.
  27. Okołowicz, J. (2013). Talent czy dar? Kontrowersje teoretyczne i empiryczne wokół zjawiska talentu. W: K. J. Szmidt, M. Modrzejewska-Świgulska (red.), Zasoby twórcze człowieka. Wprowadzenie do pedagogiki pozytywnej (s. 149-183). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. https://doi.org/10.18778/7525-837-0.07
    Optymizm pedagogiczny wobec tragicznej wizji natury ludzkiej (11) https://doi.org/10.18778/7525-837-0.07
  28. Okoń, W. (2007). Nowy słownik pedagogiczny. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
  29. Pietrasiński, Z. (1976). Zdolności. W: T. Tomaszewski (red.), Psychologia (s. 735-762). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
  30. Pilch, T. (2016). Optymizm i pesymizm - dwie orientacje życia indywidualnego i dwie strategie budowania świata społecznego. Pedagogika Społeczna, 4 (62), 9-25.
  31. Pinker, S. (2005). Tabula rasa. Spory o naturę ludzką, tłum. A. Nowak. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
  32. Podgórski, M. (2011). Sport - dyskretny (de)konstruktor (po)nowoczesnej opowieści "wszyscy ludzie są równi". W: Ł. Rogowski, R. Skrobacki (red.), Społeczne zmagania ze sportem (s. 51-62). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
  33. Renzulli, J.S., Reis, S.M. (2017). Schools are places for talent development. Promoting creative productive giftedness. W: M.C. Makel, A.N. Rinn, J.A. Plucker (red.), From Giftedness to Gifted Education: Reflecting Theory in Practice (s. 21-42). New York: Routledge. https://doi.org/10.4324/9781003235262-2
    Optymizm pedagogiczny wobec tragicznej wizji natury ludzkiej (12) https://doi.org/10.4324/9781003235262-2
  34. Ribeiro Piske, F., H., Stoltz, T., de Camargo, D., Blum Vestena, C. L., Machado, J. M., Perszel de Freitas, S., Dias, C. L., dos Reis Taucei, J. (2017). Creation process during learning of gifted students: Contributions from Jean Piaget. Creative Education, 8(04), 503-513. https://doi.org/10.4236/ce.2017.84039
    Optymizm pedagogiczny wobec tragicznej wizji natury ludzkiej (13) https://doi.org/10.4236/ce.2017.84039
  35. Simonton, D. (2005). Giftedness and genetics: The Emergentic-epigenetic model and its implications. Journal for the Education of the Gifted, 28 (3-4), 270-286. https://doi.org/10.4219/jeg-2005-338
    Optymizm pedagogiczny wobec tragicznej wizji natury ludzkiej (14) https://doi.org/10.4219/jeg-2005-338
  36. Smith, A. (2007 [1776]). Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów. t. 1, tłum. S. Wolff, O. Einfeld, Z. Sadowski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
  37. Sosnowska-Bielicz, E. (2019). Optymizm pedagogiczny jako wymiar profesjonalizmu nauczycielek edukacji wczesnoszkolnej. Rozprawa doktorska, UMCS. Pobrano z http//dlibra.umcs.lublin.pl/ Content/31842/pdf/doktorat - ewa sosnowska-bielicz.pdf (otwarte 30.05.2022).
    Optymizm pedagogiczny wobec tragicznej wizji natury ludzkiej (15) https://doi.org/10.21697/fp.2020.1.11
  38. Sowell, Th. (2007). A conflict of Visions: Ideological Origins of Political Struggles. New York: Perseus Books Group.
  39. Śliwerski, B. (2017). Pedagogika nadziei. Prima Educatione, 2, 13-19. https://doi.org/10.17951/pe.2017.1.13
    Optymizm pedagogiczny wobec tragicznej wizji natury ludzkiej (16) https://doi.org/10.17951/pe.2017.1.13
  40. Ta krótka bajka mówi więcej o szkole niż podręcznik do pedagogiki… Pobrane z: https://www.miastopociech.pl/aktualnosci/ta-krotka-bajka-mowi-wiecej-o-szkole-niz-niejeden-podrecznik-do-pedagogiki, data publikacji: 17.09.2020 (otwarte 27.05.2022]
  41. Uszyńska-Jarmoc, J., Kunat, B., Mantur, J. (2015). Zdolny, ale jak? (Auto)diagnoza zdolności i uzdolnień uczniów. Białystok: Centrum Kształcenia Ustawicznego i Uniwersytet w Białymstoku.
  42. Watson, J. B. (1990). Behawioryzm oraz psychologia, jak widzi ją behawiorysta, tłum. E. Klimas-Kuchtowa, J. Siuta. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
  43. Zamiara, K. (2001). Partycypacja kulturowa - punkt widzenia behawioryzmu oraz społeczno-regulacyjnej koncepcji kultury. W: B. Kotowa, J. Sójka, K. Zamiara (red.), Kultura jako przedmiot badań. Studia filozoficzno-kulturoznawcze: prace ofiarowane profesorowi Jerzemu Kmicie w siedemdziesiątą rocznicę urodzin (s. 173-187). Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora
  44. Ziółkowski, M. (1981). Znaczenie, interakcja, rozumienie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

About this publication

Number of citations 0
Number of works in the list of references 44
Journal indexed in Scopus No
Journal indexed in Web of Science No
Optymizm pedagogiczny wobec tragicznej wizji natury ludzkiej (2024)

References

Top Articles
Latest Posts
Article information

Author: Greg Kuvalis

Last Updated:

Views: 5666

Rating: 4.4 / 5 (75 voted)

Reviews: 82% of readers found this page helpful

Author information

Name: Greg Kuvalis

Birthday: 1996-12-20

Address: 53157 Trantow Inlet, Townemouth, FL 92564-0267

Phone: +68218650356656

Job: IT Representative

Hobby: Knitting, Amateur radio, Skiing, Running, Mountain biking, Slacklining, Electronics

Introduction: My name is Greg Kuvalis, I am a witty, spotless, beautiful, charming, delightful, thankful, beautiful person who loves writing and wants to share my knowledge and understanding with you.